Oص 30 ژوئیه امانوئل مکرون نامه ای به محمد ششم پادشاه مراکش ارسال کرد و حاکمیت کشورش بر صحرای غربی را به رسمیت شناخت. این صرفاً انحراف از قوانین بین المللی نبود. همچنین تعادل شکننده روابط فرانسه و الجزایر را به خطر می اندازد.
مکرون در نامه خود به پادشاه که 25 سال بر تخت سلطنت را جشن می گرفت، اشاره کرد که او طرح خودمختاری صحرا را که رباط از سال 2007 ترویج می کند، “تنها مبنای یک راه حل سیاسی، عادلانه، پایدار و مذاکره شده” می داند. “بر اساس قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل”. طبق معمول، رئیس جمهور هیچ ترسی از جنجال نشان نداد: سازمان ملل این سرزمین را “غیر خودمختار” می داند و معتقد است که استعمار زدایی از آن تنها از طریق یک همه پرسی در مورد تعیین سرنوشت مردم محلی حاصل می شود.
چنین رأیی، اگر زمانی اتفاق بیفتد، می تواند به استقلالی که جبهه پولیساریو به دنبال آن است، منجر شود. با این حال، مکرون می‌گوید: «حال و آینده صحرای غربی در حاکمیت مراکش است». به رسمیت شناختن “هویت مراکشی” مستعمره سابق اسپانیا – اولین مورد برای یک رئیس جمهور فرانسه – مقامات مراکش را که مدت ها برای چنین به رسمیت شناختی تلاش کرده بودند، خوشحال کرد.
تصمیم فرانسه خالی از منطق نیست. آخرین اما نه کم‌اهمیت، به شکاف دیرینه با مراکش که نفوذ اقتصادی و دیپلماتیک آن در جنوب صحرای آفریقا پس از یک سری شکست‌ها در ساحل برای فرانسه ارزشمند خواهد بود، پایان می‌دهد. اما این یک انتخاب استراتژیک است که الجزایر، حامی اصلی پولیساریو را وحشت زده می کند. هنگامی که اسپانیا در سال 2022 طرف مراکش را اشغال کرد، متحمل تلافی اقتصادی شد و منجر به فسخ معاهده دوستی و همکاری الجزایر و اسپانیا شد.
فرانسه چه پاسخی خواهد گرفت؟ الجزایر پیش از این سفیر خود را – برای سومین بار در چند سال گذشته – فراخوانده است و احتمالاً سفر دولتی برنامه ریزی شده رئیس جمهور عبدالمجید تبون به فرانسه در پاییز امسال لغو خواهد شد. اگرچه انتخاب مجدد تبون در 7 سپتامبر تقریباً قطعی به نظر می رسد، اما تصور اینکه او پس از چنین توهینی از پاریس بازدید کند، دشوار است، مگر اینکه قرار باشد یک آشتی دیگر ترتیب دهد. مسائل دوجانبه مانند همکاری در زمینه مهاجرت، حقوق شهروندان دوگانه، بهبود شرایط زندگی چیبانی (مهاجران سالخورده آفریقای شمالی) و تلاش های مشترک تاریخی و یادبود باید منتظر ماند. زمان در فوریه 2017 که مقامات الجزایری ماکرون نامزد ریاست جمهوری را به خاطر خواندن استعمار فرانسه جنایت علیه بشریت تحسین کردند، مدت هاست گذشته است.
اما فراتر از تکرار صبر کن (دعواها) بین الجزایر و پاریس – که روابط انسانی و اقتصادی قابل توجه و پایدار را پنهان می کند – این بحران نوید خوبی برای ثبات در مغرب ندارد. مکرون با جانبداری از مراکش به توانایی فرانسه برای ایفای نقش میانجی در صورت تشدید تنش بین الجزایر و رباط آسیب رسانده است. برای بیش از یک دهه، این دو رقیب مبالغ هنگفتی را برای ارتش خود خرج کرده اند – 18.3 میلیارد دلار توسط الجزایر در سال 2023 و 5 میلیارد دلار توسط مراکش. (1) – و آنها روابط دیپلماتیک خود را در آگوست 2021 قطع کردند. تا کنون، هر دو طرف مراقب بوده اند که مسائل را خیلی دور نکنند، اما یک درگیری برادرکشی را نمی توان رد کرد. با توجه به وسعت جوامع الجزایری و مراکشی در فرانسه، نمی توان تصور کرد که چنین درگیری عواقب جدی در فرانسه نداشته باشد.